Son zamanlarda sık sık adını duymaya başladığımız çölyak hastalığı, aslında bir bağışıklık sistemi rahatsızlığı. Ama çoğu kişi hâlâ tam olarak ne olduğunu bilmiyo veya belirtilerini farkedemiyo. Hele ki bazı belirtiler o kadar genel ki başka bişey sanılıp yıllarca yanlış teşhis bile konulabiliyo. Peki çölyak hastalığı nedir, belirtileri nelerdir? Gelin samimi bir dille anlatmaya çalışalım.
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak, gluten adlı proteine karşı vücudun verdiği anormal tepkiyle ortaya çıkan bi hastalık. Gluten ise buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunuyo. Bu protein, çölyak hastalarının ince bağırsaklarına zarar vererek besin emilimini zorlaştırıyo ve zamanla çeşitli sağlık sorunlarına yol açıyo.
Belirtiler Herkeste Aynı Mı?
Hayır, aslında hiç değil. Çölyak belirtileri kişiden kişiye çok değişiyo. Kiminde mide bağırsak şikayetleri ön plandayken, kiminde tamamen farklı semptomlar görülebiliyo. Bu yüzden teşhis koymak bazen zaman alıyo. Ama yine de en sık görülen belirtileri şöyle sıralayabiliriz:
Sürekli Karın Ağrısı ve Şişkinlik
Karın ağrısı, gaz ve şişkinlik en sık karşılaşılan belirtilerden biri. Yemek yedikten sonra rahatsız edici bir doluluk hissiyle gelen bu belirtiler, özellikle glutenli gıdalar tükettikten sonra daha da belirginleşir.
İshal ya da Kabızlık
Bağırsaklar zarar gördüğü için sindirim sistemi düzeni bozulur. Kimi insanlar sık sık ishal olurken, kimilerinde ise tam tersi kabızlık görülür. Bu durum bazen birbiriyle dönüşümlü de yaşanabilir.
Kilo Kaybı
Vücut besinleri yeterince ememediği için kilo vermeye başlar. Bu farkında olunmadan gelişebilir. Özellikle iştahınız yerindeyse ama kilo veriyorsanız bi doktora görünmekte fayda var.
Cilt Problemleri (Dermatitis Herpetiformis)
Çölyak hastalarının bazılarında kaşıntılı, kırmızı döküntüler görülür. Genellikle dirsek, diz, sırt ve kalçalarda ortaya çıkar. Bu duruma “dermatitis herpetiformis” denir ve çölyakla doğrudan ilişkilidir.
Yorgunluk ve Halsizlik
Vücut, gerekli vitamin ve mineralleri alamadığı için kendini hep yorgun hisseder. Uykunuzu alsanız bile gün içinde bitkin hissediyorsanız, altında çölyak gibi bi hastalık yatıyor olabilir.
Demir Eksikliği Anemisi
Besinlerin emilimi azaldığı için özellikle demir eksikliği sık görülür. Bu da halsizlik, baş dönmesi, çarpıntı gibi belirtilerle kendini gösterir.
Dikkat Dağınıklığı ve Ruh Hali Bozuklukları
Bazı çölyak hastalarında depresyon, anksiyete, hatta panik atak gibi psikolojik belirtiler de görülebilir. “Beyin sisi” dedikleri durumu yaşayanlar, düşünmede zorlanma, unutkanlık gibi şikayetlerde bulunur.
Çocuklarda Gelişme Geriliği
Çocuklarda büyüme yavaşlığı, boy kısalığı, davranış değişiklikleri gibi belirtiler görülebilir. Hatta okul başarısında düşüş bile gözlemlenebilir.
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Bu belirtilerden birkaçını sık sık yaşıyorsanız, özellikle glutenli yiyeceklerden sonra rahatsızlık hissediyorsanız bir gastroenteroloji uzmanına başvurmakta fayda var. Tanı koymak için genellikle kan testleri ve bazen ince bağırsak biyopsisi yapılır.
Ciddi Bir Hastalık
Çölyak hastalığı ciddi ama yönetilebilir bir hastalık. Erken teşhis çok önemli. Belirtiler gözardı edilmemeli. Çünkü uzun vadede vitamin eksiklikleri, kemik erimesi gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Eğer böyle şikayetleriniz varsa, “ben hassas mideliyim” deyip geçmeyin. Belki de çölyak hastalığınızdır.